کشور پهناور برزیل با ۸۵۴۷۴۰۴ کیلومتر مربع مساحت، پنجمین کشور بزرگ دنیا(۵ برابر مساحت ایران) و با بیش از ۱۸۶ میلیون نفر جمعیت، پنجمین کشور پرجمعیت جهان نیز محسوب می‌گردد. این کشور به تنهایی نزدیک به نیمی از مساحت امریکایی جنوبی و بیش از ۵۵% جمعیت آن را در برگرفته است. برزیل از جنوب به شمال به ترتیب با کشوهای اروگوئه، آرژانتین، پاراگوئه، بولیوی، پرو، کلمبیا، ونزوئلا، گویان، سورینام و گویان فرانسه هم مرز بوده و در سمت شرق آن سواحل اقیانوس اطلس قرار گرفته است. زبان رایج این کشور، پرتغالی است که با خط لاتین نوشته می‌شود. پس از زبان پرتغالی، تا حدودی زبان اسپانیولی به عنوان زبان دوم کاربرد دارد. مذهب عموم مردم این کشور، مسیحی کاتولیک است.

 

 

سرزمین و منابع

زیبایی محیط و طبیعت برزیل بازتاب گستردگی موقعیت‌های جغرافیایی از کوه‌های کله قندی شکل شهر ریودوژانیر تا آبشارهای باشکوه ایگوآسو در جنوب همه مناظر طبیعی بدیعی را به وجود آورده‌اند. دو ناحیه متمایز جغرافیایی برزیل یکی از ارتفاعات گسترده برزیل یا فلات برزیل در جنوب که نیمی از کشور را در برمی‌گیرد و دیگری حوزه آمازون در شمال کشور است. حوزه آمازون از یک ناحیه زهکشی پهناور که بزرگترین و پرآب‌ترین رود جهان یعنی آمازون و وسیع‌ترین جنگل‌های انبوه گرمسیری استوایی تشکیل شده که به علت تراکم شدید گیاهی و آب وهوایی گرم و به شدت مرطوب، تراکم جمعیت آن بسیار کم است. در جنوب و جنوب شرقی یک فلات فرسوده با کوه‌های نامنظم که به وسیله دره‌ی رودها منقطع شده چشم‌انداز صلی زمین را شکل می‌دهد. ارتفاعات، نواحی داخل را از یک جلگه باریک ساحلی که از شمال شرقی تا مرز اروگوئه در جنوب ادامه یافته، جدا می‌کنند. طول سواحل این کشور ۷۹۰ کیلومتر است‌.

برزیل مجموعه‌ای مرکب و متراکم از رودها دارد. رود مازون ازانشعابات آن از حیث حجم آبدهی پر‌آب‌ترین رود جهان است. از دیگر رودهای مهم آن توکانتینز Tocantins است که نزدیک دهانه رود آمازون به آن می‌پیوندند.

دیگر رود مهم برزیل رود پارنا Paraná است که به طرف جنوب، قسمتی از مرز برزیل و پاراگوئه را تشکیل می‌دهد. تنها رود بزرگی که تمام مسیر خود را در برزیل طی می‌کند، رود سائوفرانسیسکو Sãi Franciscoاست که در فلات شرقی کشور جریان دارد و به اقیانوس اطلس می‌ریزد.

زیباترین آبشار برزیل، آبشار باشکوه ایگوآسو Iguacu بر روی رودی به همین نام در جنوب غربی برزیل و در ۲۴کیلومتری محل تلاقی رود مزبور با رود پارانا در نزدیکی مرز آرژانتین با ارتفاع حدود ۸۲متر و عرض بیش از ۳کیلومتر قرار دارد که از جالبت‌رین دیدین‌های طبیعت برزیل به شمار می‌رود و مرکز جلب توریست است.

آب و هوا

درشمال کشور در حوزه آمازون، آب و هوایی استوایی حکمفرماست و متوسط دمای سالانه آن بین ۲۷ تا ۳۲درجه با اختلاف دمای فصلی کم و متوسط بارندگی زیاد، حدود ۲۰۳۰ میلیمتر در سال، که در برخی مناطق به۵۰۸۰ میلمتر نیز می‌رسد. بیشتر بارندگی بین ماه‌های ژانویه تا ژوئن رخ می‌دهد. خصوصیت‌های آب و هوایی استوایی در جهت جنوب در سواحل شرقی حداقل تا مدار ۳۴ جنوبی یعنی شهر ریودوژانیر بیشتر قسمت‌های جلگه ساحلی را پوشش می‌دهد. البته در این نواحی بادهای اقیانوسی به تعدیل دما و رطوبت کمک می‌کند و بارندگی بین ۱۰۴۱ میلیمتر تا ۲۲۸۶ میلیمتر متغیر است. در نواحی ساحلی جنوب مدار جدی (۲۳ درجه و ۳۰دقیقه) تغییرات آب و هوای فصلی چیرگی دارد. دمای هوای زمستانی در منتهی الیه جنوب گاهی تا ۶- نیز می‌رسد. متوسط بارندگی سالیانه در نوار ساحلی جنوب، کمتر از ۱۰۱۶ میلیمتر است. در ناحیه زیر استوایی ارتفاعات شرق برزیل، ارتفاعات بالاتر باعث اختلاف دمای زیاد روزانه با شب‌های خنک می‌شود. این ناحیه از خشکسالی مکرر رنج می‌برد. در حالی که در ارتفاعات جنوب و غرب بارندگی کافی و در برخی مناطق زیاد است. دمای هوا در ارتفاعات جنوب شرقی بین زیر استوایی و معتدل متغیر است.

منابع طبیعی

با وجود حاصلخیزی بیش از حد، زمین کافی برای کشاورزی کم است و با این که کشور انواع مختلفی از محصولات را تولید می‌کند، تنها ۶% از تمام سرزمین پهناور برزیل زیر کشت رفته است. باقی‌مانده، جنگل، مرتع و زمین‌های کشت نشده هستند. زمین‌های کشاورزی بیشتر در جنوب و جنوب شرق هستند. از جنگل‌های انبوه استوایی که ۷/۳۸% از کل مساحت برزیل را می‌پوشانند به جز الوار، کائوچو، روغن نخل، زغال چوب و جوز نیز به دست می‌آید.

واحد پول

مرکز پول کشور برزیل رئال (Real) است که جمع آن به پرتغالی رئایس می‌شود. هر رئال از ۱۰۰ سنتاوس تشکیل شده است.

 مواد معدنی

منابع معدنی نه تنها برای صادرات بلکه جهت مواد خام صنایع گسترده برزیل نیز مصرف می‌شود. مهم‌ترین آن‌ها از نظر میزان تولید، آهن و طلا هستند. همچنین مس، روی، بوکسیت، منگنز، زغال سنگ و قلع نیز قابل توجه هستند. سنگ آهک، نمک دریایی، الماس و فسفات مهم‌ترین مواد معدنی غیرفلزی هستند.

صادرات مهم

سنگ آهن، سویا، آب پرتغال، کفش، منسوجات، شکر، کاغذ، وسایل برقی، وسایل نقلیه و هواپیما از مهمترین صادرات برزیل هستند.

واردات مهم

نفت خام، محصولات پتروشیمی، مواد غذایی، زغال سنگ، فرآورده‌های نفتی، وسائل و تجهیزات حمل و نقل، مهم‌ترین واردات برزیل را تشکیل می‌دهد.

شرکای بزرگ تجاری

ایالات متحده امریکا، آرژانتین، آلمان و ژاپن

محصولات مهم کشاورزی

قهوه، مرکبات (به خصوص پرتغال)، سویا، برنج، ذرت، نیشکر، کاکائو، موز و گوشت گاو

صنایع مهم

منسوجات، کفش، مواد شیمیایی، سیمان الوار، چوب، آهن آلات، قلع، فولاد، ماشین سازی، هواپیماسازی، وسایل نقلیه و اتومبیل.

انرژی

به دلیل وجود رودهای فراوان و پرآب، بیش از ۹۰ درصد کل تولید انرژی در برزیل، نیروی برقی آبی حاصل از سدها می‌باشد که بزرگ‌ترین آنها سد ایتاایپو بر روی رود پارانا بین برزیل و پاراگوئه ساخته شده است، که از نظر میزان تولید انرژی الکتریکی، بزرگترین سد جهان به شمار می‌رود. به طور کلی حدود ۹۱ درصد انرژی الکتریکی از نیروگاه‌های آبی ۵ درصد از نیروگاه‌های حرارتی، ۱ درصد از انرژی هسته‌ای و ۳ درصد باقیمانده دیگر انواع تولید انرژی هستند (گرمای زمین، خورشید و باد). دولت برزیل درصدد توسعه و بهره‌گیری بیشتر از انرژی هسته‌ای است.

شعار ملی

شعار ملی برزیل که بر روی پرچم کشور نیز نقش بسته است:

 Ordem e Progresso یعنی نظم و پیشرفت

خصوصیات جمعیتی

جمعیت برزیل در سال ۲۰۰۵ میلادی ۱۸۶۴۰۵۰۰۰ نفر بود که طبق تخمین‌ها تا سال ۲۰۱۵ به بیش از ۲۰۰میلیون نفر خواهد رسید. ۸۱ درصد جمعیت ساکن‌شهرها و ۱۹ درصد ساکن روستاها می‌باشند. از نظر نژادی۶/۴۹ درصد جمعیت سفید پوست (بیشتر پرتغالی، ایتالیایی، آلمانی و اسپانیایی)، ۲/ ۴۳درصد دو رگه (بیشتر سفید و سیاه)، ۳/۶ درصد سیاه‌پوست، ۵/۰ درصد زردپوست، ۴/۰ درصد سرخپوستان بومی هستند.

مذهب و زبان

۷۴ درصد مردم به صورت اسمی پیرو کلیسای کاتولیک رومی هستند. پروتستان‌ها و دیگر مسیحیان، ۱۶ درصد جمعیت را تشکیل می‌دهند، ۷ درصد بدون مذهب و حدود ۴ درصد هم پیرو مذاهب بومی آفریقا هستند. حدود۵۰۰ هزار مسلمان نیز در برزیل ساکنند که اغلب مهاجرین نیز به این زبان سخن می‌گویند. در مراکز تجاری و توریستی تا حدودی از زبان‌های انگلیسی و کمی هم اسپانیایی استفاده می‌شود.

تقسیمات اداری

جمهوری فدرال برزیل به ۲۶ ایالت و یک منطقه فدرال پایتخت (برازیلیا) تقسیم می‌شود. هر ایالت دارای خودمختاری قابل توجهی در امور قانون‌گذاری و اجرایی است. فرماندار و رئیس جمهور برای یک دوره ۵ سال به عنوان مسوول اجرایی هر ایالت و حکومت انتخاب می‌شوند. کنگره ملی دو مجلسی، یکی مجلس سنا با ۸۱سناتور و دیگری مجلس نمایندگان با ۵۰۳ عضو شورای نمایندگان اداره می‌شود.

مهمترین ایالت برزیل ایالت سائوپائولو است که با ۲۰ درصد از کل جمعیت و بیش از نیمی از تولیدات صنعتی و کشاورزی مربوط به این ایالت است.

شهرهای مهم

۱- سائوپائولو با ۲۰۵۳۷۰۸۷ نفر جمعیت، بزرگترین شهر برزیل و آمریکای جنوبی و بزرگ‌ترین مرکز صنعتی و اقتصادی برزیل و پایتخت ایالت سائوپائولو، پرجمعیت‌ترین و پیشرفته‌ترین شهر برزیل است.

۲- ریودوژانیرو با ۱۱۴۹۵۶۲۶ نفر جمعیت، دومین شهر بزرگ و پرجمعیت برزیل و مرکز ایالت ریودوژانیرو و بندر و مرکز مهم بازرگانی و توریستی برزیل می‌باشد. این شهر سابقا پایتخت برزیل بوده است.

۳- بلو اوریزونته با ۴۶۵۳۶۰۳ نفر جمعیت، شهر مهم صنعتی و مرکز ایالت «میناس ژریاس» است. این ایالت دارای عظیم‌ترین منابع سنگ‌آهن قاره آمریکاست.

۴- پورتو آلگره با ۳۷۶۲۱۹۴ نفر جمعیت، مرکز ایالت مهم «ریوگرانده دو سول» واقع در جنوب است .

۵- رسیف با ۳۵۴۰۶۸۳ نفر جمعیت در شمال شرقی است.

۶- سالوادور با ۳۳۵۷۱۸۲ نفر جمعیت مرکز ایالت باهیا در شرق است.

۷- فورتالزا با ۳۱۳۱۵۵۶ نفر جمعیت مرکز ایالت پارانا در جنوب است.

۸- مئریایبل بل ۳۰۴۲۵۱۸ نفر جمعیت مرکز ایالت پارانا در جنوب است.

۹- برازیلیا با ۲۳۸۳۷۸۴ نفر جمعیت پایتخت برزیل است و در فلات مرکزی واقع شده است.

۱۰- بلم با ۲۰۷۲۱۸۹ واقع در دهانه رود آمازون قرار دارد.

۱۱- گویانیا با ۱۸۵۵۷۹۳ نفر جمعیت در فلات مرکزی قرار گرفته است.

۱۲- سانتوس-پرایا گرانده با ۱۶۶۵۰۱۳ نفر جمعیت، مهم‌ترین و بزرگ‌ترین بندر برزیل، در جنوب شهر سائوپائولو واقع شده است.

۱۳- مانائوس با ۱۵۹۸۲۲۷ نفر جمعیت، مرکز ایالت آمازوناس که بزرگترین ایالت برزیل است و جنگل‌های انبوه استوایی حوزه‌ی آمازون در آن قرار دارد.

۱۴- ویتوریا با ۱۵۱۲۳۲۲ نفر جمعیت در شرق برزیل واقع است.